Annenin Hangi Davranışları Çocuğun Bağımlılık Geliştirmesine Yol Açar?
“Benim varlığım çocuğum için daha güvenli” diye düşünen anneler, aslında çocuk için hiç bir ayrılık süresine izin vermeyerek çocuklarını ayrılıklara direnç göstermesine yol açarlar. Tabii ki bunu anneler bilinç dışı yani fark etmeden yaparlar. Anne her durumda çocuk için karar verip çocuğun yapabileceği her işi ve sorumluluğu kendi yapar. Böylece çocuğun kendi başına karar verebilme yetisinin gelişmesine engel olur. “Ayrışamayan çocuk yoktur, ayrılamayan anne vardır!” Sonuç olarak bu tarz yetişen çocuklar annesiz yaşamakta zorlanır ve zamanla anneye bağımlı, dış dünyaya korkuyla bakan kaygılı çocuklara dönüşürler.
Anneye aşırı bağımlı olan çocuklarda ne gibi davranışlar gözlenir?
Bağımlı çocuk annesinin eteğinden ayrılmaz, annenin tuvalete gitmesine bile dayanamaz, kısa süreli de olsa yalnız kalamaz, güvensiz ve ürkek davranır, yaşıtlarıyla ilişki kurmakta zorlanır, sürekli ağlayan, mızıldanan bir çocuk haline gelir. Bunların bir sonucu olarak okula gitmek istemez. Gittiğinde de annesi hep yanında olsun ister. Sanki annesi onu bırakıp gidecekmiş ve bir daha gelmeyecekmiş kaygısı yaşarlar. Gelecekte daha pasif ve takipçi ve lider özellikleri zayıf çocuklar olabilirler.
Bu konuda annelere nasıl davranmalarını tavsiye edersiniz?
Çocuğun bebeklik sürecinde temel güven duygusunu kazanması çok önemli. Temel güven duyusunu kazandıktan sonra 1,5 yaşından itibaren çocuklar bazı işleri kendi başlarına yapmak isterler ve bu konuda ısrarcı davranırlar. Biz buna benmerkezci süreç diyoruz. Çocuklar etrafındaki kişileri bir eşya gibi görürler. İsteklerinin ve ihtiyaçlarının karşılanmasını beklerler. Yaşına uygun olarak çocuğun bazı işleri kendi başına yapması için fırsat tanımak ve çocuğu bu konuda desteklemek gerekir. Örneğin 14-16 aylarında ki bir çocuk parmaklarını kullanarak kendini besleyebilir. 20- 24 ayları arasında tabak, çatal, bardak, kaşık kullanabilir.
Yeleğini, hırkasını kendisi yardımsız çıkarabilir. Bu zaman aralıkları çeşitli araştırma sonuçları neticesinde ve klinik deneyimlerim sonucunda paylaşıyorum. Bu becerilere sahip olan bir çocuğu işini kendi başına yapması konusunda izin vermezsek, onun yerine her şeyin sorumluluğunu biz alırsak çocuğumuzun özgüven geliştirmesini engelleyerek en büyük haksızlığı çocuğumuza biz yapmış oluruz. Kendi başına yapabileceği işler konusunda desteklememiz, yapabileceği konusunda ona güven vermemiz çok önemli.
Uzman Psikolog Nilüfer ÖZKAN
Çocuk ve Ergen Psikoloğu / Oyun Terapisti
