Bebeklikte Temel Güven Duygusu
Ebeveynler bazen farkında olmadan çocuklarına aşırı korumacı davranarak onların kendilerine bağımlı olmasına neden olabiliyor. Konuyla ilgili merak edilenleri Çocuk – Ergen Psikoloğu ve Oyun Terapisti Uzman Psikolog Nilüfer Özkan’a sorduk.
Çocuklarda temel güven duygusu ne zaman ve nasıl oluşur?
Yaşamın ilk iki yılını oluşturan döneme bebeklik dönemi deniyor.Bu ilk iki yıl içinde bebeğin ilk 3 ayı bebeğin annesini bedeninin bir uzantısı gibi gördüğü annenin de bebeğiyle tamamen bütünleştiği bir süreç. Üçüncü ayından sonra bebek, etrafındakilerin farkına vararak anneyi de farklı biri olarak algılıyor. Dördüncü aydan itibaren de bebek, anneye bağlanmaya başlıyor. Bu da aslında yavaş yavaş ayrışmanın birinci aşamasını oluşturuyor.
Çocukta temel güven duygusunun kazanılıp kazanılmadığını nasıl anlayabiliriz?
Bebeklik döneminde temel güvenin oluşmaya başladığının ilk kanıtı, beslenmenin kolaylığı,
uykunun derinliği ve bağırsaklarının rahat çalışması… Ayrıca bebekte güven duygusunun varlığı, annesinin yanında olmadığı anlarda aşırı sıkıntıya girmemesiyle kendini belli eder. Aşırı kaygı ve öfkeye yer vermeksizin annesinin geçici yokluğuna katlanır. Annesinin geri döneceğine ve eskiden olduğu gibi kendisine bakım vermeyi sürdüreceğine güven duyar. Anne dış görüntüden ziyade bebeğin içinde kesinlik durumunu alır.
Buna güvenli bağlanma denir.
Güvenli çocuklar, mutlu ve özgüven sahibi olmaya eğilimlidir. Tam tersi olduğunda yani anne, çocuğun ihtiyaçlarına karşı ilgili ve duyarlı değilse bu çocuklar annelerinden ayrıldıklarında yoğun kaygı ve kızgınlık duygusu yaşar. Anneleri gittiğinde ağlar. Geri döndüğünde ise sevinerek kucaklar ancak birdenbire anneleri onları sakinleştirmeye çalıştığında sinirli olmaya devam etme, ağlama gibi protesto davranışlar gösterirler. Buna “Kaygılı/Kararsız” bağlanma ilişkisi denir.
Birde kaçınan bağlanma türü dediğimiz bir bağlanma türü daha var. “Kaçınan” bağlanmayı yaşayan çocukların annelerinin de çocuklarına karşı duyarlı olmadığını gözlemliyoruz. Çocuk annenin gidişinden rahatsız olmamış gibi görünüyor ve annesi döndüğünde yakın olmaktan kaçınıyor, sakin ya da ilgisiz görünüyor.
Bebeklerin ebeveynleriyle kurmuş oldukları bağlanma biçimlerinin genellikle yetişkin olduklarında kurmuş oldukları yakın ilişkilerde de tekrarlandığı bilindiğinden bu iki bağlanma türü gözlemlendiğinde ilişkiyi düzenlemek için vakit kaybetmeden uzman bir psikologdan destek almak önemli.
